Από τα αρχαία κιόλας χρόνια, τα όνειρα
γοήτευαν τους ανθρώπους, με τη σχέση τους ανάμεσα στον σκιώδη κόσμο και
τα γεγονότα που εισβάλλουν κατά τις ώρες του ύπνου, και στον χειροπιαστό
κόσμο και τα ζωντανά γεγονότα των ωρών του ξύπνιου μας. κάποια εποχή,
τα όνειρα θεωρήθηκαν ότι έχουν θεϊκή προέλευση. ακόμα και σήμερα,
περιέχουν μέσα τους ένα στοιχείο μυστηρίου που τα διαχωρίζει απ' τη
συνηθισμένη ζωή μας..
Έτσι, δεν είναι περίεργο το ότι έχει
επιβιώσει ως τις μέρες μας μια πίστη στη σημασία των ονείρων και, παρόλο
που μπορεί να μην πιστεύουμε πια στη θεϊκή τους προέλευση, τα όνειρα
εξακολουθούν να έχουν για μας σημαντική αξία. Δεν χρειάζεται μεγάλη
προσπάθεια για ν' αντιληφθούμε ότι τα όνειρα επηρεάζουν τη ζωή μας όταν
είμαστε ξυπνητοί.
Όλοι οι άνθρωποι ονειρεύονται. Μια
φυσιολογική νύχτα ύπνου περιλαμβάνει πάντοτε όχι μία αλλά πολλές
περιόδους ονείρου. Αυτό έχει αποδειχθεί πειραματικά, πέρα από κάθε
αμφιβολία. Μερικοί άνθρωποι ξεχνούν ολότελα κάθε όνειρο που βλέπουν και
ισχυρίζονται ότι δεν ονειρεύονται καθόλου, μερικοί άλλοι θυμούνται
σχεδόν με ακρίβεια τα όνειρά τους, οι περισσότεροι από μας θυμόμαστε
κάποια στοιχεία απ' τα όνειρά μας και, πότε-πότε, ανακαλούμε ως την
τελευταία λεπτομέρεια ένα όνειρο που φαντάζει, για κάποιο λόγο,
ιδιαίτερα εντυπωσιακό, ιδιαίτερα σπουδαίο. Και όλοι μας σχεδόν έχουμε
την αίσθηση ότι κάποια όνειρα, τουλάχιστον, έχουν κάτι ενδιαφέρον να
μας πουν.
Οι παμπάλαιες ιστορικές καταγραφές τής ζωής του
ανθρώπου φανερώνουν ότι τα όνειρα θεωρήθηκαν ανέκαθεν σημαδιακά.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν πως ήταν μηνύματα απ' τους θεούς και
δημιούργησαν, το 1300 ΠΧ περίπου, τον παλαιότερο ονειροκρίτη
με 200 ερμηνείες αυτών των μηνυμάτων. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε
πως οι Αιγύπτιοι ερμηνευτές διατύπωσαν τη θεωρία των αντιθέτων:
το ότι, π.χ., ένα όνειρο θανάτου ήταν οιωνός μακρόχρονης ζωής. Ο
Φρόιντ, προώθησε κι αυτός το θεώρημα ότι τα σύμβολα των ονείρων
στηρίζονται συχνά σ' ένα σύστημα αντιθέτων συμβόλων. Στην αρχαία Αίγυπτο
τα όνειρα είχαν το δικό τους Θεό, τον Μπες και ο αρχαιότερος
ονειροκρίτης, που γράφτηκε από ιερείς του Ώρου πριν από 4.000 χρόνια
περίπου, είναι ένα από τα παλιότερα ντοκουμέντα που υπάρχουν. Οι
Ασσύριοι είχαν κι αυτοί τους δικούς τους ονειροκρίτες. Η βιβλιοθήκη του
Ασσύριου βασιλιά Ασουρμπανιπάλ (669-626ΠΧ) πιστεύεται ότι περιελάμβανε
ονειροκρίτες με ερμηνείες ονείρων που χρονολογούνταν από το 2000 ΠΧ, και
ο προσωπικός του ονειροκρίτης λέγεται ότι υπήρξε μια από τις βασικές
πηγές που χρησιμοποίησε ο Έλληνα Αρτεμίδωρος, ο οποίος έγραψε τον πιο
ξακουστό ονειροκρίτη του αρχαίου κόσμου Το πρώτο σημαντικό δημοσιευμένο
έργο πάνω στα όνειρα, η Ονειροκριτική, ένα πεντάτομο έργο του Έλληνα
Αρτεμίδωρου (2ος αιώνας μ.Χ.), υποστήριζε πως ένα όνειρο ήταν αυστηρά
ατομικό για εκείνον που το έβλεπε.
Το βιβλίο του, που είχε
τεράστια επίδραση (δημοσιεύτηκε στην Αγγλία για πρώτη φορά στα 1644 και
τον επόμενο αιώνα πραγματοποίησε 24 εκδόσεις), είναι από πολλές απόψεις
εξαιρετικά μοντέρνο. Ίσως το πιο σημαντικό είναι το ότι υπογράμμιζε το στοιχείο του συνειρμού,
το γεγονός δηλαδή ότι μια ονειρική εικόνα προκαλεί κατά κανόνα και με
τρόπο συνειρμικό κάποια άλλη εικόνα στο μυαλό. Ο Αρτεμίδωρος έγραφε, με
πειστικότητα, ότι τα όνειρα «εμφυσώνται στους ανθρώπους για δικό τους
καλό και καθοδήγηση», καταδίκασε τις αυθαίρετες και υπέρ το δέον
κυριολεκτικές ερμηνείες, μελέτησε τα «περιοδικά» όνειρα και, όπως ο
Γιουνγκ δυο χιλιετίες αργότερα, πίστευε στην ιδέα του «μεγάλου ονείρου»,
του σπερματικά σημαντικού ονείρου, που πίστευε πως ήταν πολύ δύσκολο να
ερμηνευθεί.
Όλα τα κείμενα των λαών είναι γεμάτα με
αφηγήσεις σημαντικών αποκαλυπτικών ονείρων που βγήκαν αληθινά. Στην
Αρχαία Ελλάδα τα όνειρα είχαν πολύ μεγάλη σημασία για τους Πυθαγόρειους,
οι οποίοι μάλιστα μέσα από έναν κατάλληλο τρόπο ζωής με σωστή δίαιτα,
μουσικά ακούσματα πριν από τον ύπνο, έλεγχο και προσανατολισμό της
σκέψης, μπορούσαν να δουν αποκαλυπτικά όνειρα, να επικοινωνήσουν με το
υπερπέραν και μάλιστα κατείχαν και ένα σύστημα για να τα θυμούνται.
Αποκαλυπτική
και σημαντική για τα όνειρα είναι και η τοποθέτηση του μεγάλου Πλάτωνα:
(3)
"Όταν όμως ένας άνθρωπος έχει ρυθμίσει τη δίαιτα του με τους
κανόνες της υγιεινής και της σωφροσύνης, όταν, πριν παραδοθεί στον
ύπνο, ξυπνάει το λογιστικό μέρος της ψυχής του και το θρέψει με καλούς
λόγους και σκέψεις και συγκεντρώνει σ' αυτές όλη τη διάνοιά του, όταν
χωρίς ούτε να στερήσει ούτε να παραφορτώσει το επιθυμητικό του, του
παραχωρεί όσο ακριβώς χρειάζεται για να αποκοιμηθεί και να μην έρχεται
να διαταράσσει το καλύτερο μέρος της ψυχής με τη χαρά ή τη λύπη του,
αλλά το αφήνει να νιώσει, ότι δεν γνωρίζει από τα περασμένα ή από τα
παρόντα ή από τα μέλλοντα. Όταν επίσης αυτός ο άνθρωπος κατευνάσει το
θυμοειδές μέρος της ψυχής του και κοιμηθεί χωρίς να έχει την καρδιά του
ταραγμένη από οργή εναντίον άλλων. Όταν τέλος καθησυχάζει αυτά τα δύο
μέρη της ψυχής κρατώντας άγρυπνο μόνο το τρίτο, όπου εδρεύει η φρόνηση,
και έτσι αναπαυθεί, ξέρεις βέβαια ότι τότε το πνεύμα του αγγίζει όσο
γίνεται περισσότερο την αλήθεια..."
Ο Αριστοτέλης , είχε ένα
ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα όνειρα. Το τέταρτο βιβλίο του μνημειώδους
έργου του Μικρών Φυσικών, με τίτλο Περί Ενυπνίων, ο Αριστοτέλης το
αφιέρωσε στα όνειρα. Ανέπτυξε τις ιδέες του για τον ονειρικό κόσμο και
κατέγραψε την θεωρία του για το τι σημαίνουν τα όνειρα, γιατί
ονειρεύεται ο άνθρωπος και για την φύση της ονειρικής κατάστασης.
Υποστήριξε θερμά ότι τα όνειρα αντανακλούν την σωματική εικόνα και
κατάσταση και συνεπώς, ένας ερμηνευτής ονείρων θα μπορούσε να διαγνώσει
μια ασθένεια μέσα από αυτά.
Το ίδιο πίστευε και ο Ιπποκράτης (
460-357 π.Χ.), ο θεμελιωτής της ιατρικής επιστήμης. Έτσι, ο αρχαίος
Έλληνας επιζητούσε βοήθεια και θεραπεία από τα όνειρά του, κάτι πού
γνωρίζουμε σήμερα από τις αναφορές για τις λατρευτικές παραδόσεις,
ιδιαίτερα αυτές πού αφορούν τον Ασκληπιό και τους λατρευτικούς ναούς
του, τα Ασκληπιεία.
Ο αρχαίος Έλληνας πού ήθελε να προκαλέσει ένα
όνειρο πού θα του υπεδείκνυε την θεραπεία, προετοιμαζόταν για τρεις
ημέρες. Πήγαινε σε ένα από τα Ασκληπιεία, πού, κατά την ελληνιστική
περίοδο ήταν γύρω στα διακόσια, με μεγαλύτερο και πιο φημισμένο αυτό της
Επιδαύρου. Νήστευε το κρέας, το ψάρι και τα πουλερικά, ενώ απείχε από
το σεξ. Τις δύο τελευταίες ημέρες έπινε μόνο νερό και τίποτα άλλο.
Έπρεπε να κάνει μια θυσία με ένα ζώο, καθώς και να εκτελέσει διάφορα
τελετουργικά. Ζητούσε από τον Ασκληπιό να του φανερωθεί και να τον
θεραπεύσει. Το βράδυ, ξάπλωνε πάνω στο δέρμα του ζώου πού θυσίασε και
κοιμόταν.
Οι ιερείς ήταν εκεί να τον βοηθήσουν να εκτελέσει τις
τελετουργίες και να ερμηνεύσουν τα όνειρα πού είδε την συγκεκριμένη
βραδιά. Σε κάποια όνειρα, εμφανιζόταν ο ίδιος ο Ασκληπιός και ακουμπούσε
ή απλώς έδειχνε το πάσχον μέρος του αρρώστου. Ένα τέτοιο όνειρο σήμαινε
και την θαυματουργή θεραπεία του ασθενή. Σε άλλα, εμφανιζόταν σαν φίδι ή
σαν σκύλος και, ανάλογα, οι ιερείς σύστηναν κάποια θεραπεία. Μεγάλη
σημασία είχαν επίσης τα τρόφιμα πού εμφανιζόταν στο όνειρο, αλλά και η
παρουσία του νερού.
Ο Χριστιανισμός αναβίωσε την πεποίθηση, που
δεν απορρίφθηκε ποτέ, ότι τα όνειρα τα έστελναν οι θεοί για να
διαμηνύσουν τις εντολές τους στους υπηκόους τους (στην περίπτωση αυτή,
φυσικά, ο διαμηνυτής ήταν ο Χριστιανικός Θεός). Η Βίβλος είναι γεμάτη
από τέτοια όνειρα, το ίδιο και τα κείμενα του Άγιου Κλημέντιου, του
Άγιου Ιωάννη του Χρυσόστομου, του Άγιου Αυγουστίνου και πολλών ακόμη
πατέρων της Εκκλησίας των πρώτων χρόνων.
Κάθε βράδυ αφήνουμε τον
κόσμο της καθημερινότητας και βουλιάζουμε μέσα στον κόσμο των ονείρων.
Ένα κόσμο παράξενο και μαγικό, όπου το αδύνατο γίνεται δυνατό και το
απίθανο πραγματικότητα. Ερχόμαστε σε επαφή με άτομα αγαπημένα που έχουν
φύγει από την ζωή, βρισκόμαστε σε μέρη άγνωστα και θαυμαστά, πετάμε
ψηλά, ελεύθεροι από τον νόμο της βαρύτητας, βιώνοντας πρωτόγνωρες
εμπειρίες.
Η μαγεία όμως των ονείρων δεν βρίσκεται στα παράξενα
σκηνικά και στις πρωτόγνωρες εμπειρίες. Αυτό που πάντα μάγευε τον
άνθρωπο είναι η ικανότητα των ονείρων να προφητεύουν, τα τηλεπαθητικά
όνειρα, τα όνειρα εκείνα που εμφανίζονται άγγελοι και άγιοι, όλα εκείνα
τα όνειρα δηλαδή που μας επιτρέπουν όχι μόνο να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά
στο μέλλον, αλλά και μας αποκαλύπτουν τον θαυμαστό κόσμο των ψυχικών
δυνάμεων που κρύβονται μέσα μας.
Αυτά τα όνειρα
μας πηγαίνουν βαθιά στις εσώτερες διαστάσεις του υποσυνειδήτου,
στα βαθύτερα στρώματα της ύπαρξης μας. Πολλοί λαοί και πολιτισμοί
πιστεύουν ότι τα όνειρα είναι ο τόπος όπου μπορεί κανείς να συναντήσει
τους προγόνους του, ενώ κάποιες άλλες παραδόσεις μιλούν για πνευματικούς
οδηγούς που εμφανίζονται στα όνειρα για καθοδήγηση σε δύσκολες στιγμές
της ζωής μας. Κάποιες κατηγορίες ψυχικών ονείρων ταξιδεύουν τον
ονειρευόμενο σε άλλες διαστάσεις, όπως είναι τα όνειρα με τα αστρικά
ταξίδια.
Τηλεπαθητικά όνειρα ή όνειρα από προηγούμενες
ζωές, αλλά και προγνωστικά ή προφητικά όνειρα έρχονται να μας
προβληματίσουν και να υπενθυμίσουν ότι ο άνθρωπος κρύβει μέσα του
τεράστιες δυνατότητες, που μας αποκαλύπτονται μόνο όταν το συνειδητό μας
μέρος, ο ορθολογισμός και η τετράγωνη λογική κοιμούνται, δίνοντας έτσι
την ευκαιρία, κάθε βράδυ, να μπούμε στα βαθύτερα επίπεδα του
υποσυνείδητου και της ψυχής μας.
Τα όνειρα μεταφέρουν μηνύματα
από την πνευματική πλευρά του εαυτού μας. Μας θυμίζουν ότι όλοι οι
άνθρωποι μοιραζόμαστε την θεία καταγωγή και αποτελούν ένα πνευματικό
κάλεσμα για να ασχοληθούμε περισσότερο με αυτό που έχει ουσιαστική
σημασία στην ζωή: την ανάπτυξη της συνείδησης και την πνευματική
μας εξέλιξη.
Μέσα στον ύπνο λέει ο Ξενοφώντας
είναι που η ψυχή δείχνει καλύτερα την θεϊκή της φύση και τότε μπορεί να
προβλέπει κάτι από το μέλλον. Διότι τότε καθώς φαίνεται είναι εντελώς
ελεύθερη.
nea-acropoli-athens
